Wanneer koel- of aircosystemen onvoldoende of helemaal niet meer werken is lekkage meestal de oorzaak. Lekzoekmiddelen zoals Tracerline bieden een uitkomst.
In de dagelijkse praktijk van de werkplaats is het van groot belang lekkages snel en efficiënt op te sporen voordat deze tot kostbare en tijdrovende klachten leiden. Met de UV-lekdetectie dye Tracerline® behoort dit probleem tot het verleden. De plaats van zelfs de kleinste lekkages wordt absoluut nauwkeurig bepaald. Sinds vele jaren wordt door Waeco de dye van Tracerline® aanbevolen bij haar partners, omdat het in de praktijk het beste UV-lekzoekmiddel is gebleken. Lekdetectie van Tracerline® is zo efficiënt gebleken dat vele autofabrikanten al sinds modeljaar 1997 de kleurstof Fluoro-Lite® in de aircosystemen af-fabriek heeft geïntegreerd. Tracerline®-dyes worden ook al jaren in nieuwe auto’s van diverse autofabrikanten uit Japan, Europa en Korea geïntegreerd, zowel af-fabriek als in hun aftersalesprogramma. De dyes van Tracerline voldoen of overtreffen zelfs de SAE-standaard J2297 voor opsporing van koudemiddellekkage in R134a/PAG-aircosystemen. Recente tests in 2010 hebben aangetoond dat Tracerline®-dyes compatible zijn met het komende koudemiddel R1234yf en de daartoe behorende PAG-oliën.
Werkingsprincipe van Tracerline®
Aan het koudemiddelcircuit wordt een additief voor lekdetectie toegevoegd. Met behulp van de lekdetectielamp met kunstmatig UV (ultraviolet) licht worden vervolgens de verbindingen gecontroleerd. Het UV-licht activeert de fluorescerende werking van de vloeistof die bij lekkage naar buiten komt. Dit werkt zelfs uitstekend bij motoren die onder de smeer (olie zitten (bijvoorbeeld binnen de motorruimte). Het is niet nodig de UV-lamp direct op de plaats van de lekkage te houden. Het type lamp bepaalt de maximale afstand. De additieven kunnen overigens na de detectie voor onbepaalde tijd in het systeem blijven zitten. Dat is praktisch voor snelle tussentijdse controles waarbij alles ‘aan het licht’ komt.
Concentratie vereist
Bij UV-lekdetectie zijn drie criteria zéér belangrijk, namelijk:
- Intensiteit
- Concentratie
- Fluorescentie
UV-lekdetectie dient ‘hoog geconcentreerd’ en met de ‘juiste hoeveelheid’ plaats te vinden. Een juiste concentratie van de kleurstof minimaliseert eventuele nadelige effecten op het AirConsysteem, in het bijzonder de smering, viscositeit en warmtegeleiding. De Tracerline®-dyes zijn daartoe voorzien van chromofoor, onderdeel en kleurdrager van de dye, waarvan een gedeelte van het molecuul verantwoordelijk is voor de absorptie van UV-licht. De juiste concentratie voor een op PAG gebaseerde dye is 375:1. Door de steeds kleiner wordende vulhoeveelheden koudemiddel en de daardoor groter wordende gevoeligheid van de systemen, wordt het ook steeds belangrijker om lekkages in een vroegtijdig stadium op te sporen en te verhelpen. Let op: alle in de handel verkrijgbare dyes zijn over het algemeen onderling compatibel, maar het resulterende mengsel heeft uiteindelijk de kwaliteit van de slechtste kwaliteit dye die is toegevoegd. Een goed ontwikkelde dye moet dus bestaan uit een geconcentreerde chromofoor in combinatie met een hoge kwaliteit smeermiddel.
Bescherming & essentiële hulp
UV-licht heeft een relatief korte golflengte. Bij zonlicht is deze bijvoorbeeld bekend als de veroorzaker van zonnebrand. Dit geld met name voor de ogen. Het is dus zéér onverstandig om in de UV-lamp te kijken. Bij langere blootstelling kunnen de zogenaamde lasogen ontstaan, wat zich uit in pijn en het gevoel alsof er zand in de ogen zit. Men kan de UV-stralen eenvoudig blokkeren door een speciale kunststof UV-straling blokkerende bril te dragen. Deze is overigens door zijn constructie een essentiële (versterkende) hulp voor het beter waarnemen van de oplichtende lekkagebron. Het is dus verstandig deze altijd te gebruiken voor het beste resultaat.
Dye bewaren en opslaan
UV-dye heeft in het algemeen de neiging tot kristalliseren wanneer het langdurig blootgesteld wordt aan vocht. UV-dye is namelijk gemixt met PAG-olie, welke van nature hygroscopisch is. Dat is de reden dat er gefluorideerde, verzegelde en tegen vocht bestendige verpakkingen met folie-afsluitkappen gebruikt worden voor de Tracer® UV-dyes in plastic flessen. UV-dye moet bij voorkeur altijd donker en bij minimaal 10°C bewaard worden. Wanneer de dye in een plastic opslagcontainer bewaard wordt, die in verbinding staat met overbelichting en buitenlucht, maakt dat de dye vatbaar voor vocht of andere luchtvervuiling. Wanneer dit zich voordoet, is dit is te herkennen aan het oranje verkleuren van de dye. Tracer® adviseert in een dergelijk geval het gebruik van een klein dessicant (Clay-based) zakje in de plastic container om eventuele kristallisatie te verminderen. Het dessicant zal de vochtigheid absorberen welke de plastic container binnendringt. Gedurende de winterperiode, als het serviceapparaat langere tijd niet gebruikt wordt, is het raadzaam om de dye-container te legen.
Veiligheid en Gezondheid
Bij het aanschaffen van lekzoekadditieven is verstandig om te letten op de kwaliteit. Er zijn fabrikanten die aan hun UV-additief een oplosmiddel met de naam ‘Aromatic 200’ toevoegen. Dit middel is oorspronkelijk ontwikkeld als oplosmiddel voor kleurenstoffen en bestrijdingsmiddelen. Het is echter niet geschikt voor gebruik in airconditioningsystemen en kan schade veroorzaken. Een ander co-solvent dat sommige fabrikanten van UV-dye vaak gebruiken is NMP (N-methylpyrrolidon), een kleurloze, hygroscopische vloeistof. Dit oplosmiddel wordt vaak gebruikt door fabrikanten van bestrijdingsmiddelen en heeft niet de karakteristieke, onaangename geur van Aromatic 200. Maar NMP staat erom bekend dat het schadelijk is voor aluminium, lichte metalen, rubber en kunststoffen – materialen waaruit de meerderheid van alle airconditioningsystemen zijn opgebouwd. Zowel Aromatic 200 als NMP zijn opgenomen in het Pesticide Action Network (PAN) als Bad Actor-bestrijdingsmiddelen als gevolg van hun ontwikkelende giftigheid of kankerverwekkende karakter. Als er te veel van één van beide co-solvents wordt toegevoegd aan een airconditioningsysteem, worden de smerende eigenschappen van de olie in het systeem veranderd en kunnen deze nadelig worden beïnvloed. Bovendien, de co-solvents zelf zijn niet mengbaar met R134a. Het risico op schade als gevolg ervan is echter nog niet helemaal bekend. De co-solvents kunnen ook Naftaleen bevatten, wat door de OSHA (Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk) wordt vermeld als gevaarlijk voor de gezondheid en het milieu. Momenteel is er maar één UV-additief verkrijgbaar dat speciaal is afgestemd op gebruik in combinatie met koudemiddel (PAG, minerale olie, esterolie) en dus geen oplosmiddelen bevat: Tracer®. Dit middel is veilig en specifiek afgestemd op het airconditioningsysteem. Als basis voor de lekzoekadditieven van Tracer® worden uitsluitend hoogwaardige chromoforen en airco-oliën gebruikt. Bij juist gebruik is dit additief volledig onschadelijk voor airconditioningsystemen en aircoservicestations.
Ook voor hybrides
Er komen steeds meer hybridevoertuigen op de weg. Veel van die hybridevoertuigen zijn uitgerust met een hermetische elektrische compressor. Probleem is dat de wikkelingen binnen deze compressor kunnen verslechteren of worden aangetast wanneer zij blootgesteld worden aan vocht of sterke chemische oplosmiddelen, zoals vaak gevonden in de conventionele automotive lekzoekkleurstoffen. Dit kan leiden tot voortijdig uitvallen van de compressor of, nog erger, een elektrische schok veroorzaken aan de onderhoudstechnicus die aan het voertuigsysteem werkt. De Tracerline® -Hybride voertuig A/C Dye injectiekit is speciaal ontworpen om deze bezwaren aan te pakken. Informeer bij uw automaterialengrossier naar de beschikbare informatie over dit product.
Tracer® Glo-Away
Is er per ongeluk geknoeid? Geen probleem. Tracer® Glo-Away is een speciaal ontwikkeld schoonmaakmiddel voor het verwijderen van ongewenste (achtergebleven) additiefsporen in de motorruimte na het voltooien van een reparatie. Het is gebaseerd op water, niet giftig, niet brandbaar, biologisch afbreekbaar en heeft geen indringende geur. Het bevat ook geen schadelijke oplosmiddelen of CFK’s en is veilig voor gebruik op plastic, rubber en metalen.